Sarplaninac to rasa z grupy górskich molosów. Jego historia rasy rozpoczęła się w Średniowieczu na Bałkanach. Sarplaninac jest spokrewniony z owczarkiem kraskim, odziedziczył po nim zarówno cechy zewnętrzne, jak i usposobienie. Początkowo jego zadaniem było pilnowanie i zaganianie stad owiec, krów czy kóz. W 1930 roku Sarplaninac uzyskał status odrębnej rasy uznanej przez Fédération Cynologique Internationale. Do wybuchu II wojny światowej nazywano ją owczarkiem Iliryjskim i pod tą też nazwą zostały zarejestrowane przez FCI.
W 1957 roku zamieniono ją na: „jugosłowiańskiego psa pasterskiego z Szar Płaniny”. Obecnie sarplaninac pełni często rolę pomocnika w serbskim wojsku: pilnuje granic górskich i bierze udział w wewnętrznych patrolach. Rasa ta występuje w różnych krajach europejskich, a także w USA, dokąd została wywieziona w latach 90-tych w trakcie wojny na Bałkanach.
- Długość życia od 10 - 13 lat
- Wysokość psa w kłębie wynosi: 62 cm
- Wysokość suki w kłębie wynosi: 58 cm
- Psy poniżej 56 cm i suki 54 cm nie są dopuszczone do hodowli
- Waga psa: 35 - 45 kg
- Waga suki: 30 - 40 kg
Jak inne rasy pasterskie, sarplaninac ma cechy typowe dla ich grupy. Jest psem niezależnym, nieprzekupnym i oddany swojemu człowiekowi. Swoje obowiązki wykonuje z zaangażowaniem i starannością. To bardzo inteligentny pies, który po krótkim przeszkoleniu bez problemu można zaufać i powierzyć stado zwierząt. Pies nie wykazuje agresji, ale jest czujnym stróżem, który będzie bronił swojej rodziny i stada w razie zagrożenia. Wobec obcych owczarki z Szar Płaniny są nieufne i lekko wycofane, niechętne we wchodzenie w relacje. Prawidłowa socjalizacja powinna temu zapobiec. W obecności dzieci i małych zwierząt sarplaninac jest bardzo łagodny, czuły oraz uczuciowy. Psy pasterskie mają gruby podszerstek i duża odporność na trudne warunki atmosferyczne, mogą mieszkać na zewnątrz.
Psy tej rasy nie wymagają długich zabiegów w celu utrzymania sierści w ładnym stanie. Trzeba je dokładnie szczotkować 1-2 razy w tygodniu w celu usunięcia martwych i luźnych włosów. To bardzo ważne szczególnie w okresie linienia. Pielęgnacja to także kontrola stanu uszu oraz zębów.
Maść sarplaninaca jest jednobarwna, w kolorach od białego do ciemnobrunatnego, który wygląda jak czarny. Białe plamy i znaczenia niedopuszczalne, poza maleńkimi znaczeniami na piersi i palcach. Sierść jest krótka na głowie, uszach i przedniej stronie łap. Podszerstek obfity, krótki, gęsty i delikatny. Włos na kłębie jest długości 10 -12 cm i nie może być krótszy niż 7 cm.
Psy rasy Sarplaninac są wytrzymałe i raczej nie dolegają im choroby genetyczne. Niestety mogą mieć tendencję do tycia i mogą chorować na cukrzycę. Ze względu na swoją wielkość, częstą dolegliwością jest dysplazja stawów biodrowych i nadmierne obciążenie stawów.
Sarplaninac ma dobry apetyt, ale nie jest wybrednym psem. Szczególnie jako szczenię sarplaninac, z uwagi na duży przyrost masy ciała powinien otrzymywać dobrze zbilansowaną karmę, która zapewni mu wszystkie niezbędne substancje odżywcze. Jeżeli już na samym początku zadbamy o to, aby dieta zawierała wszystkie substancje w odpowiedniej ilości, możemy być pewni, że ominą naszego psa dolegliwości związane z niedoborem lub nadmiarem odżywczych substancji.
W przypadku tej rasy bardzo dobrze sprawdzi się żywienie psa surowym mięsem. Surowe mięso to bardzo dobre źródło białka, surowe podroby dostarczą do organizmu żelazo, cynk, selen, witaminy A, B6, B12. Tylko nie należy z nimi przesadzać. W misce nigdy nie może być przewagi podrobów nad mięsem. Zanim jednak zdecydujemy się na karmienie tym sposobem, warto poszerzyć swoją wiedzę w tym temacie.