Wystawy psów rasowych

Historia wystaw psów rasowych

Początkowo wystawy psów organizowane były dla sprawdzania jakości użytkowej psów myśliwskich, które były poddawane próbom pracy w terenie. Psi wygląd był tylko jednym z elementów oceny. Dopiero z czasem pokazy psiej piękności zyskały popularność i stały się odrębnym wydarzeniem. Pierwsza wystawa psów myśliwskich odbyła się w Anglii latem 1776 roku. Anglia od samego początku była krajem przodującym w hodowli psów rasowych, dlatego też wystawy właśnie tam mają swoje korzenie.

Wystawa psów rasowych 

Pod koniec XVIII wieku indywidualne pokazy psów odbywały się w ramach wystaw rolniczych, w których mogli brać udział tylko mężczyźni. Pierwsza niezależna wystawa psów odbyła się w Newcastle w 1859 roku i zostały na niej zaprezentowane pointery, setery i spaniele. W połowie XIX wieku wystawy psów stały się na tyle popularne, że na jednej z wystaw w 1862 r. zarejestrowano 803 psy. W tym samym roku trzy kobiety zostały dopuszczone do udziału w wystawie. Przełomowym dla kobiet był rok 1867, kiedy księżna Walii Aleksandra wystawiła swojego mastifa. Zajął on drugie miejsce i później odnosił wiele sukcesów.
Pierwsza duża Międzynarodowa wystawa psów odbyła się w 1863 roku, natomiast w 1873 r. powstał Związek Kynologiczny. W tym czasie zarejestrowano rodowody i prowadzono ewidencję psów 40 różnych ras. W 1880 r. Związek Kynologiczny wydał rozporządzenie, że wystawiać można tylko psy zarejestrowane w związku.
Najbardziej znaną w Anglii wystawą jest Crufts, nazwany tak na cześć swojego założyciela Charlesa Crufta (ur. 1852 – zm. 1938). W trakcie swojej pracy Cruft zdał sobie sprawę, że dobrze zorganizowane  wystawy mają wpływ na uzyskanie lepszych psów hodowlanych. W 1886 zorganizował pierwszy pokaz psów Crufts pod nazwą „First Great Terrier Show”. W następnych latach zorganizował wiele wystaw w kraju i za granicą, na których swoje psy wystawiali nawet książęta z zagranicznych domów królewskich. Przez dwa lata po śmierci Crufta wystawy organizowała jego żona. W kolejnych latach nadzorowała prace Związku Kynologicznego, który przejął organizację wystaw. Jednak ze względu na II wojnę światową pierwsza edycja odbyła się dopiero w październiku 1948 roku.
Obecnie Crufts jest uważany za najważniejszą i najbardziej prestiżową wystawę psów na świecie, która daje możliwość rywalizacji z najpiękniejszymi psami z całego świata.
W Polsce pierwsza wystawa psów odbyła się w 1862 roku w Gostyniu. Hodowcy zaprezentowali na niej psy głównie ras angielskich tj. Greyhoundy i Springer Spaniele Angielskie. Pierwsza ogólnopolska wystawa psów rasowych odbyła się w roku 1925 w Warszawie. Pierwszy raz pokazano na niej polskie owczarki nizinne pod nazwą owczarków polskich.

Mastif hiszpański - hodowla

W jakim celu organizuje się wystawy psów?

Wystawy psów od początku były ściśle związana z hodowlą psów rasowych. Celem wystawy zawsze było wyłonienie psa, który najbardziej odpowiada wzorcowi rasy, a tym samym jest uznawany za psa odpowiedniego do hodowli. Wielu wystawców uczestniczy w tych pokazach, żeby ich psy mogły zdobyć jak najwięcej tytułów piękności i co jest potwierdzeniem dobrego prowadzenia hodowli oraz zgodności psów z wzorcem rasy. To także prestiż dla hodowli. Uczestnictwo w wystawach jest też  obowiązkowe dla psów, które chcą otrzymać prawa hodowlane. W przypadku psów hodowlanych które ukończą pietnaście miesięcy FCI (Fédération Cynologique Internationale) wymagany jest udział w co najmniej trzech wystawach (krajowej, międzynarodowej, klubowej, specjalistycznej). Prezentowany pies powinien otrzymać od trzech różnych sędziów w tym od jednego międzynarodowego ocenę doskonałą lub bardzo dobrą.

Międzynarodowa wystawa psów rasowych 

Ponadto wystawa psów rasowych to dobre miejsce dla hodowców na porównanie psów, poznanie przyszłego reproduktora lub suki, rozmowy, wymianę doświadczeń, poznanie obowiązujących trendów hodowlanych oraz na spotkanie przedstawicieli nowych ras. Entuzjaści ras natomiast mogą uzyskać szczegółowe informacje od właścicieli i hodowców oraz umówić się na wizytę w hodowli czy zarezerwować szczeniaka.

Kryteria sędziowania i oceny psów

Każdy pies jest oceniany według wzorca rasy, którą reprezentuje. Wzorzec to szczegółowy opis typowych cech fizycznych psa (od głowy przez tułów po łapy, wzrost, wagę i sierść), cech charakteru i temperamentu, a także cech wykluczających z rasy. Wzorzec ustalany jest przez organizacje hodowców działające w kraju pochodzenia danej rasy.

Psy rasowe 

Na ringu osobno oceniane są psy i suki. Prezentowane zwierzęta stoją bokiem przed sędzią tak, aby mógł on ocenić ich budowę. Sędzia sprawdza również zęby pod kątem kompletności (warto wcześniej przyzwyczaić do tego psa) oraz obecność obu jąder u samców. Psy prezentowane są także w ruchu. Podczas chodzenia po ringu w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara, a także na wprost i z powrotem oraz po przekątnej ringu sędzia sprawdza chód z przodu i z tyłu. Jeśli w danej klasie zgłoszonych jest kilka psów, wystawcy ustawiają się obok siebie według numerów, a następnie sędzia wybiera swojego faworyta. Każde psi uczestnik otrzymuje dyplom, kartę oceny z notą przyznaną przez sędziego oraz opisem eksterieru i charakteru. Dodatkowo psy i suki, które w swoich klasach otrzymały oceny doskonałe i zajęły trzy pierwsze miejsca, otrzymują medale złoty, srebrny, brązowy. Zwycięzcą zostaje pies, który jest najbliższy wzorcowi.

Cane corso - hodowla

Jak przebiegają wystawy psów rasowych?

W wystawie mogą uczestniczyć tylko psy z rodowodem FCI oraz aktualnymi szczepieniami p/wściekliźnie. W Skandynawii sprawdzana jest ważność także innych szczepień. W niektórych krajach (np. w Austrii) pies musi też być wpisany do krajowej księgi stadnej. Terminy wystaw można uzyskać w krajowych związkach kynologicznych. Podział grup FCI na poszczególne dni różni się w poszczególnych krajach. Rejestracji dokonuje się pocztą lub przez internet w wyznaczonym terminie.
Po zgłoszeniu otrzymuje się potwierdzenie rejestracji wraz z voucherem do katalogu wystawowego oraz np. w Niemczech potwierdzenie otrzymania numeru ringowego. Co najmniej na tydzień przed wystawą publikowane są w internecie harmonogramy z podziałem na hale i rasy. Można więc dowiedzieć się z wyprzedzeniem, na którym ringu będzie oceniana dana rasa i o której godzinie należy się stawić. Warto pojawić się na ringu odpowiednio wcześnie, aby odebrać swój numer startowy i przyzwyczaić psa do panującego tam zgiełku oraz przygotować go do prezentacji. Przed wystawą należy dowiedzieć, jak dana rasa ma być prezentowana, ponieważ czasem występują duże różnice w wymaganiach startowych. 

Każda rasa ma przydzielony ring. Zwykle kilka lub kilkanaście ras występuje po kolei na jednym ringu, jednak zdarzają rasy, w których duża liczba zgłoszonych psów wymaga rezerwacji jednego ringu na dłuższy czas w danym dnia. Psy do oceny dzielone są według płci i klas. Zazwyczaj pierwsze oceniane są psy, potem suki. Po ocenie psa w klasach wybiera się najlepszego psa i sukę, które  rywalizują między sobą o tytuł najlepszego psa w rasie. Zwycięzcy danej rasy przechodzą następnie na ring główny, gdzie wybierane są najlepsze psy w danej grupie FCI. Kulminacyjnym punktem wystawy jest wybór najlepszego psa wystawy, którego wyłania się spośród dziesiątki najlepszych psów w danych grupach.

Berneński pies pasterski - hodowle

Rodzaje i rangi wystaw psów

Organizowane są różne rodzaje wystaw, które różnią się między sobą rangą, ważnością przyznawanych tytułów i certyfikatów, rodzajem testów pracy, a także ilością zgłoszonych psów. Organizacje zrzeszone w FCI organizują wystawy w następujących rangach:

• wystawy krajowe – podstawowe wystawy, których kilkadziesiąt odbywa się w ciągu roku. Obejmują wszystkie grupy FCI lub tylko ich część. Psy może oceniać na nich każdy sędzia kynologiczny, a w trakcie pies może uzyskać CWC;
• wystawy międzynarodowe – wystawy wyższe rangą. Organizuje się ich ok. 10  w ciągu roku w każdym kraju zrzeszonym w FCI. Psy mogą zdobyć na nich CWC oraz CACIB, a psy może oceniać tylko sędzia kynologiczny posiadający uprawnienia międzynarodowe;
• wystawy klubowe – wystawy organizowane raz do roku przez klub danej rasy. Poza CWC psy mogą zdobyć na nich także dodatkowe tytuły klubowe;
• wystawy specjalistyczne – tego typu wystawy nie funkcjonują w Polsce. Są to wystawy jednej rasy lub grupy ras;
• wystawy championów – wystawy, w którym mogą brać udział wyłącznie psy posiadające co najmniej jeden z tytułów: Międzynarodowy Champion Piękności, Krajowy Champion Wystawowy oraz Młodzieżowy Champion Wystawowy. Organizowana jest raz w roku;
• europejska wystawa psów – wystawa organizowana raz w roku w jednym z europejskich krajów należącym do FCI, który zmienia się co rok;
• wystawa światowa – wystawa  o najwyższej randze, organizowana raz do roku we wcześniej  wybranym kraju spośród wszystkich należących do FCI;
• Cruft’s – najbardziej prestiżowa wystawa na świecie, organizowana co roku w Wielkiej Brytanii. Udział w niej mogą wziąć tylko te zwierzęta, które uzyskały taką możliwość przez starty w innych wystawach. Sędzia kynologiczny wybrany do oceny psów może sędziować tu tylko raz w życiu.

Leonberger - hodowla

Klasy wystawowe

Na wystawach psy w poszczególnych rasach dzielone są na klasy. W niektórych przypadkach jak np. podczas wystaw klubowych dokonuje się kolejnych podziałów np. ze względu na umaszczenie. FCI wyróżnia następujące klasy:

• młodszych szczeniąt – od 4 do 6 miesięcy,
• szczeniąt – od 6 do 9 miesięcy,
• młodzieży –  od 9 do 18 miesięcy,
• pośrednia – od 15 do 24 miesięcy,
• otwarta – powyżej 15 miesięcy bez górnej granicy,
• użytkowa – powyżej 15 miesięcy do 8 lat, z certyfikatem użytkowości, wyłącznie dla ras pracujących,
• championów – dla zwierząt z tytułami championa międzynarodowego lub krajowego polskiej, lub zagranicznej organizacji kynologicznej uznanej przez FCI, bez młodzieżowych championatów i bez górnej granicy wieku,
• weteranów – powyżej 8 lat.

Dogue de Bordeaux - hodowla

Tytuły zdobywane w poszczególnych rasach:

• CWC/CAC – Certyfikat na Wystawowego Championa przyznawany zarówno psom, jak i sukom, które otrzymały ocenę doskonałą i pierwsze miejsce klasach: pośredniej, otwartej, użytkowej i championów na wystawach krajowych;
• CACIB – Certyfikat na Międzynarodowego Championa Piękności możliwy do uzyskania przez psa i sukę w danej rasie z oceną doskonałą i pierwszym miejscem, w porównaniu psów/suk z klas: pośredniej, otwartej, użytkowej i championów. Przyznawany na wystawach: międzynarodowych, europejskich i światowych;
• Res CACIB – rezerwowy Certyfikat na Międzynarodowego Championa Piękności mogą otrzymać  psy i suki, które konkurowały o CACIB. Sędzia może dodatkowo wezwać na ring psa/sukę, które znalazły się na drugim miejscu w klasie, z której pochodził pies /suka z CACIB;
• Międzynarodowy Champion Piękności FCI – tytuł otrzymuje pies/suka po uzyskaniu dwu- lub trzykrotnie wniosku CACIB, w dwóch różnych krajach i w odpowiednim odstępie czasu;
• Krajowy Champion Wystawowy – tytuł dla psa/suki po trzykrotnym zdobyciu wniosku CWC w tym, co najmniej raz na wystawie klubowej, lub międzynarodowej. Musi upłynąć minimum pół roku pomiędzy pierwszym a ostatnim wnioskiem;
• Młodzieżowy Champion – zdobywają go psy/suki w klasie młodzieży, które trzykrotnie uzyskały  tytuł Zwycięzca Młodzieży. Ocena musi pochodzić od trzech różnych sędziów i co najmniej jedno ze zwycięstw musi pochodzić z wystawy klubowej lub międzynarodowej;
• Najpiękniejsze Szczenię w Rasie – tytuł dla psa/suki po otrzymaniu oceny wybitnie obiecującej i pierwszego miejsca w swojej klasie;
• Zwycięzca Młodzieży – tytuł dla psa/suki danej rasy w klasie młodzieży z pierwszym miejscem i oceną doskonałą;
• Najpiękniejszy Junior w Rasie – tytuł mogą otrzymać pies lub suka, które uzyskały tytuł Zwycięzcy Młodzieży w swojej rasie;
• Najlepszy Pies w Rasie, Najlepsza Suka w Rasie – o tytuł konkurują psy i suki z ocenami doskonałymi, które zajęły pierwsze miejsce z klasy pośredniej, otwartej, użytkowej i championów;
• Najpiękniejszy Pies Ras Polskich – tytuł przyznawany wśród psów i suk ras polskich, które na  wystawie otrzymały tytuł Zwycięzca Rasy;
• Najpiękniejszy Weteran – tytuł dla najpiękniejszego psa/suki z oceną doskonałą i lokatą pierwszą w klasie weteranów;

Buldog angielski - hodowla

Tytuły zdobywane w konkurencjach finałowych:

• BIS (Best in Show) Zwycięzca Wystawy – otrzymuje najlepszy pies/suka na wystawie spośród  10 zwycięzców poszczególnych grup;
• Junior BIS (Best In Show) Najlepszy Junior Wystawy – tytuł, który mogą otrzymać psy i suki, które uzyskały tytuł Najpiękniejszego Juniora w Rasie;
• BIS PUPPY (Best in Show) Najpiękniejsze Szczenię Wystawy – tytuł ten może otrzymać pies lub suka z klasy szczeniąt, które posiadają tytuły Najpiękniejsze Szczenię w Rasie.
• BOG (Best of Group)  Zwycięzca Grupy – otrzymuje najlepszy pies/suka w swojej grupie spośród zwycięzców ras; 
• BOB (Best of Breed) Zwycięzca Rasy – otrzymuje najlepszy pies/suka w swojej rasie. O ten tytuł konkurują psy i suki, które otrzymały tytuł Najpiękniejszy Pies w Rasie, Najpiękniejsza Suka w Rasie i Najpiękniejszy Junior w Rasie;`
• Zwycięzca Polski – prawo do przyznawania tego tytułu ma wystawa międzynarodowa w Poznaniu;
• Zwycięzca Europy Tytuły zdobywane w konkurencjach finałowych:
• BIS (Best in Show) Zwycięzca Wystawy – otrzymuje najlepszy pies/suka na wystawie spośród  10 zwycięzców poszczególnych grup;
• Junior BIS (Best In Show) Najlepszy Junior Wystawy – tytuł, który mogą otrzymać psy i suki, które uzyskały tytuł Najpiękniejszego Juniora w Rasie;
• BIS PUPPY (Best in Show) Najpiękniejsze Szczenię Wystawy – tytuł ten może otrzymać pies lub suka z klasy szczeniąt, które posiadają tytuły Najpiękniejsze Szczenię w Rasie.
• BOG (Best of Group)  Zwycięzca Grupy – otrzymuje najlepszy pies/suka w swojej grupie spośród zwycięzców ras; 
• BOB (Best of Breed) Zwycięzca Rasy – otrzymuje najlepszy pies/suka w swojej rasie. O ten tytuł konkurują psy i suki, które otrzymały tytuł Najpiękniejszy Pies w Rasie, Najpiękniejsza Suka w Rasie i Najpiękniejszy Junior w Rasie;`
• Zwycięzca Polski – prawo do przyznawania tego tytułu ma wystawa międzynarodowa w Poznaniu;
• Zwycięzca Europy – tytuł przyznawany na wystawie europejskiej;
• Zwycięzca Świata – najbardziej prestiżowy tytuł psa lub suki na wystawie światowej. 
• Do tytułu dopisywany jest rok, w którym odbyła się wystawa.

Mastif tybetański - hodowle

Dodatkowe tytuły uzyskiwane na wystawach klubowych:

• Młodzieżowy Zwycięzca Klubu – tytuł dla psów/suk w klasie młodzieży, które otrzymały ocenę doskonałą i zajęły pierwsze miejsce;
• Zwycięzca Klubu – tytuł dla psów/suk z klas pośredniej, otwartej, użytkowej i championów tylko na wystawie klubowej z oceną doskonałą i pierwszą lokata;
• Najlepszy Reproduktor – w konkurencji startuje minimum trójka potomstwa z co najmniej 2 miotów;
• Najlepsza Suka Hodowlana – w konkurencji startuje minimum trójka potomstwa z co najmniej 2 miotów;
• Najlepsza Para – dla psa i suki tej samej rasy, mających jednego właściciela;
• Najlepsza Hodowla – tytuł dla grupy o minimum 3, a maksimum 5 psów/suk jednej rasy, o tym samym przydomku hodowlanym.
• tytuł przyznawany na wystawie europejskiej;
• Zwycięzca Świata - najbardziej prestiżowy tytuł psa lub suki na wystawie światowej.

Owczarek środkowoazjatycki - hodowle

Dodatkowe tytuły uzyskiwane na wystawach klubowych:

• Młodzieżowy Zwycięzca Klubu – tytuł dla psów/suk w klasie młodzieży, które otrzymały ocenę doskonałą i zajęły pierwsze miejsce;
• Zwycięzca Klubu – tytuł dla psów/suk z klas pośredniej, otwartej, użytkowej i championów tylko na wystawie klubowej z oceną doskonałą i pierwszą lokata;
• Najlepszy Reproduktor – w konkurencji startuje minimum trójka potomstwa z co najmniej 2 miotów;
• Najlepsza Suka Hodowlana – w konkurencji startuje minimum trójka potomstwa z co najmniej 2 miotów;
• Najlepsza Para – dla psa i suki tej samej rasy, mających jednego właściciela;
• Najlepsza Hodowla – tytuł dla grupy o minimum 3, a maksimum 5 psów/suk jednej rasy, o tym samym przydomku hodowlanym.

Bullmastiff - hodowle

Najważniejsze wystawy na świecie

• World Dog Show (Światowa Wystawa Psów Rasowych) – najważniejsza i jedna z największych wystaw na świecie. Organizowana jest corocznie od 1971 roku i za każdym razem odbywa się w innym kraju. Pierwsza edycja miała miejsce w Budapeszcie, kolejne w Meksyku, Szanghaju czy Helsinkach. W 2006 wystawa światowa organizowana była w Poznaniu, a w czerwcu 2022 roku odbędzie się w Madrycie. World Dog Show trwa od czterech do sześciu dni i bierze w niej udział nawet 20.000 uczestników. Wystawa obejmuje agility, posłuszeństwo, pokazy dla młodych przewodników, konkursy oraz inne imprezy i pokazy. Psy, które wygrają w danej kategorii, otrzymują tytuł Zwycięzcy Świata. Udział w wystawie mogą brać również przedstawiciele klubów nieczłonkowskich (jak American Kennel Club), ale wyłącznie na zaproszenie. Zwycięstwo na Światowej Wystawie Psów Rasowych to najbardziej prestiżowa wyróżnienie dla psa i właściciela.
• Cruft’s – coroczna międzynarodowa wystawa organizowana od 1886 roku najpierw przez Karola Crufta, a następnie przez angielski Kennel Club (UK). Ta czterodniowa impreza  odbywa się zazwyczaj w marcu na terenie National Exhibition Centre w Birmingham. Została odnotowana w Księdze rekordów Guinnessa jako największa na świecie. Liczba zgłaszanych na nią psów oscyluje ok. 20.000, a jedną z najliczniej reprezentowanych ras są Cavaliery, których w ostatnich latach uczestniczyło ponad 400. Wystawa Cruft’s nie jest dostępna dla wszystkich, psy muszą się do niej zakwalifikować:
• zwyciężyć na wystawach kwalifikacyjnych w roku poprzedzającym wystawę, uzyskując tytuł najlepszego psa lub suki w rasie, lub najlepszego juniora w rasie;

Bernardyn długowłosy, krótkowłosy - hodowle

• otrzymać zaproszenie skierowane dla psów z tytułem interchampiona lub championa wystawowego;
• zwyciężyć w swojej klasie na Crufcie w roku poprzednim.
• Westmister Kennel Club Dog Show –  dwudniowa wystawa organizowana od 1877 roku przez American Kennel Club. To jedna z największych i najbardziej prestiżowych imprez w Stanach Zjednoczonych, która odbywa się co roku w lutym w Madison Square Garden w Nowym Jorku. Obejmuje ponad 170 różnych ras. Żeby wziąć udział w wystawie, psy muszą być zarejestrowane w AKC i zdobyć wcześniej mistrzostwo w swojej rasie. W rywalizacji może brać udział maksymalnie 2500 psów. Częścią wystawy jest także Junior Showmanship Competition, który oferuje nagrody stypendialne młodszym handlerom.
• Wystawy w Polsce – najbardziej prestiżową wystawą w Polsce jest Międzynarodowa Wystawa Psów Rasowych w Poznaniu organizowana pod koniec sezonu wystawowego w listopadzie każdego roku. Bierze w niej udział ok. 4.000 przedstawicieli ponad 270 ras z całego świata. Natomiast w Lesznie każdego roku od ponad 25 lat odbywa się Wystawa Championów.
•  W roku 2022 w Polsce odbędzie się ponad 40 wystaw krajowych oraz 11 międzynarodowych. Organizowane są też wystawy klubowe i specjalistyczne tj. Nordyckich Psów Zaprzęgowych, Polskich Owczarków Podhalańskich, Psów Myśliwskich, Owczarków Niemieckich krótkowłosych, Owczarków Niemieckich długowłosych, Retrieverów, Dogów Niemieckich, Gończych Polskich, Border Colli, Spanieli i Psów Towarzyszących, Szpiców i Psów Pierwotnych, Posokowców i Alpejskich Gończych, Psów Pasterskich, czy Ogarów Polskich.